«Pharos Summit 2022»: εκδήλωση υποδοχής των εκπροσώπων 30 αμερικανικών πανεπιστημίων για συνεργασία στην Ελλάδα
Η διαδρομή από τον Δεκέμβριο του 2019, οπότε άρχισαν οι πρώτες συζητήσεις, έως τη χθεσινή επίσημη εκδήλωση υποδοχής των εκπροσώπων 30 αμερικανικών ΑΕΙ στην Ελλάδα –«Pharos Summit 2022», όπως ονομάστηκε– ήταν δύσβατη, σπαρμένη από τα εμπόδια που όρθωσε η πανδημία και όχι μόνο. Ωστόσο οι συνεργασίες των Ελλήνων πανεπιστημιακών με συναδέλφους τους σε αμερικανικά ΑΕΙ, σε συνδυασμό με την ισχυρή πολιτική βούληση της ελληνικής κυβέρνησης να επιτύχει το εγχείρημα της εξωστρέφειας των ΑΕΙ της χώρας μας, αποτέλεσαν την πρώτη ύλη. «Η Ελλάδα δεν είναι απλώς ένα μέρος για να έρθετε και να μελετήσετε αρχαιολογία, κλασικές σπουδές, Ιστορία. Είναι επίσης ένα εργαστήριο διαρκούς αλλαγής. Είναι μια χώρα που βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη γεωπολιτική θέση, μια χώρα όπου, εκτός από κλασικές σπουδές, μπορείς να εστιάσεις την έρευνά σου σε θέματα όπως η μετανάστευση, τα θέματα ασφαλείας, το κλίμα. Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια περιοχή όπου εκτυλίσσεται έντονα η κλιματική αλλαγή. Η Ελλάδα είναι όμως μια χώρα, η κυβέρνηση της οποίας είναι αφοσιωμένη στην εφαρμογή καινοτόμων λύσεων δημόσιας πολιτικής», ανέφερε προς τους εκπροσώπους των αμερικανικών ΑΕΙ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανοίγοντας την εκδήλωση. «Το πιο πολύτιμο κεφάλαιο της χώρας είναι οι άνθρωποί της και ιδιαίτερα η νέα γενιά», επισήμανε.
Δυνατότητες
Κοινά προγράμματα, διπλά πτυχία, κοινά πτυχία, δωρεάν σπουδές για Ελληνες φοιτητές, κοινά ερευνητικά προγράμματα, κοινές δημοσιεύσεις είναι μερικές μόνον από τις δυνατότητες της συνεργασίας των ελληνικών με τα αμερικανικά ΑΕΙ. Το στίγμα των ωφελειών έδωσε η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, δηλώνοντας ότι η νέα συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Γέιλ προβλέπει την ανταλλαγή φοιτητών από τα δύο ιδρύματα και την παρακολούθηση μαθημάτων άνευ διδάκτρων. Οπως έχει ήδη παρουσιάσει η «Κ», στο πλαίσιο της συνεργασίας, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές του ΕΚΠΑ θα μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα διάρκειας ενός εξαμήνου ή ενός έτους στις θετικές επιστήμες και στις πολυτεχνικές, ιατρικές, περιβαλλοντολογικές σχολές του Γέιλ, τα οποία θα προσμετρώνται στην απόκτηση του πτυχίου τους. Επίσης, με την έναρξη του νέου ακαδημαϊκού έτους, το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Υγείας του ΕΚΠΑ θα συνδιδάσκουν καθηγητές από το Γέιλ. Η συγκεκριμένη συνεργασία αποτελεί πρότυπο για την ανάπτυξη νέων που θα επιφέρουν απτά οφέλη στους φοιτητές της χώρας μας, ανοίγοντας καινούργιους ορίζοντες και δημιουργώντας ευκαιρίες.
Στη χθεσινή εκδήλωση επίσης παρουσιάστηκαν δύο ακόμη συνέργειες που δρομολογήθηκαν στο πλαίσιο του διεθνούς ακαδημαϊκού προγράμματος συνεργασιών που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2019: του ΕΜΠ με το Κολούμπια και του Ιονίου Πανεπιστημίου με το Τζονς Χόπκινς.
Παρουσιάστηκαν δύο ακόμη συνέργειες: του ΕΜΠ με το Κολούμπια και του Ιονίου Πανεπιστημίου με το Τζονς Χόπκινς.
«Ηταν μια μοναδική ευκαιρία να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα του φαινομένου της μετανάστευσης και να καταλάβουμε τις δυσκολίες στην κατάρτιση μεταναστευτικής πολιτικής», δήλωσε φοιτήτρια από το Χάρβαρντ, η οποία μετείχε στο θερινό πρόγραμμα που υλοποιείται στη Λέσβο, σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ, και αφορά τις προσφυγικές ροές, τομέα στον οποίο η χώρα μας έχει αναπτύξει τεχνογνωσία λόγω της γεωστρατηγικής θέσης της.
Βεβαίως, ουκ ολίγοι Ελληνες πανεπιστημιακοί έχουν επιστημονικούς διαύλους με συναδέλφους τους στα αμερικανικά ΑΕΙ – δίαυλοι που θα συμβάλουν στην επιτυχία των επισκέψεων των εκπροσώπων των αμερικανικών ΑΕΙ στην Ελλάδα, οι οποίες ξεκίνησαν ήδη από χθες. Συγκεκριμένα, οι πρώτες συναντήσεις έγιναν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο ΕΜΠ και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ενδεικτικά, η Πρυτανεία του ΕΜΠ, κοσμήτορες σχολών και καθηγητές συναντήθηκαν με τους εκπροσώπους 16 πανεπιστημίων των ΗΠΑ. Ο πρύτανης Ανδρέας Μπουντουβής παρουσίασε τις δραστηριότητες του ΕΜΠ που συνδέονται με ακαδημαϊκές συνεργασίες με τις ΗΠΑ και τις προοπτικές επέκτασης και ενδυνάμωσής τους και επισήμανε τις κύριες προκλήσεις, ενώ οι εκπρόσωποι όλων των αμερικανικών πανεπιστημίων που συμμετείχαν στη συνάντηση παρουσίασαν εν συντομία την πολιτική τους και τις προτάσεις τους για πιθανές διμερείς συνεργασίες. Η δίωρη συνάντηση ολοκληρώθηκε με συζήτηση επί συγκεκριμένων πρακτικών θεμάτων των διμερών συνεργασιών.
Δυσκολίες
Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι η κάλυψη των διδάκτρων που πρέπει να πληρώσουν οι Ελληνες φοιτητές για το ένα ή δύο εξάμηνα που θα επιλέξουν να παρακολουθήσουν σε κάποιο ΑΕΙ των ΗΠΑ, με το οποίο συνεργάζεται το ίδρυμά τους. Ενα εργαλείο είναι οι υποτροφίες. Το θέμα των υψηλών διδάκτρων στις ΗΠΑ συζητήθηκε χθες στα «πηγαδάκια» που έστησαν Ελληνες και Αμερικανοί πανεπιστημιακοί, ενώ προβληματίζει και την πολιτική ηγεσία. Μάλιστα, όπως ελέχθη στην «Κ» από υψηλόβαθμο στέλεχος του υπ. Παιδείας, η ανταλλαγή φοιτητών από το ΕΚΠΑ και το Γέιλ άνευ διδάκτρων θα πιέσει τα υπόλοιπα ιδρύματα να βρουν χρηματοδοτικά εργαλεία για τέτοιες ανταλλαγές. Από την άλλη, τα κοινά ερευνητικά προγράμματα που θα υλοποιηθούν στην Ελλάδα με συνεργασία αμερικανικών ΑΕΙ εκτιμάται πως μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης για χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα. Εξάλλου, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τομέα για ένα ερευνητικό πρόγραμμα πάνω στον τομέα της καθαρής ενέργειας, που προωθούν στο ΕΚΠΑ με το Γέιλ.
Από το τοπικό στο παγκόσμιο
Δύο χρόνια μετά τις πρώτες σχετικές συνομιλίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Λι Μπόλιντζερ, η ιδέα γίνεται πράξη. Η Ελλάδα είναι μεταξύ των ελάχιστων κρατών στον κόσμο που θα αποκτήσει Columbia Global Center.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της επίσκεψης εκπροσώπων από 30 ΑΕΙ των ΗΠΑ στην Ελλάδα, ο κ. Μπόλιντζερ ανακοίνωσε την ίδρυση Διεθνούς Κέντρου Εκπαίδευσης του Κολούμπια στην Αθήνα. Columbia Global Centers υπάρχουν σε Παρίσι, Πεκίνο, Κωνσταντινούπολη, Αμμάν, Ναϊρόμπι, Σαντιάγκο, Ρίο, Βομβάη και Τύνιδα. Ιδρύθηκαν με στόχο οι φοιτητές να έχουν χώρο να μελετούν, να συνεργάζονται και να αξιοποιούν τα προγράμματα του Κολούμπια. Παράλληλα, σκοπός είναι τα Κέντρα αυτά να βοηθούν φοιτητές αλλά και νέους να κατανοούν τις διεθνείς προκλήσεις. Χαρακτηριστικά, τα Columbia Global Centers, όπως είναι το όραμα του Λι Μπόλιντζερ, ιδρύθηκαν με στόχο «να συνδέσουν το τοπικό με το παγκόσμιο, να δημιουργήσουν ευκαιρίες για τη διάχυση της γνώσης και την ενίσχυση του παγκόσμιου διαλόγου.
Σε λειτουργία το 2023
Στην Ελλάδα το Κέντρο αναμένεται να αρχίσει να λειτουργεί το 2023. Ουσιαστικά σε συνεργασία με ελληνικά ΑΕΙ, κοινωνικούς φορείς, μη κυβερνητικές οργανώσεις, επιχειρήσεις, θα οργανώνει προγράμματα «με στόχο να εμπλουτίσει το διδακτικό, επιστημονικό και ερευνητικό έργο που εξελίσσεται στη χώρα μας, σε ώσμωση με τα ελληνικά ΑΕΙ και την ελληνική πανεπιστημιακή κοινότητα», όπως ανακοινώθηκε. Βέβαια, όπως διευκρινίστηκε από το υπουργείο Παιδείας, δεν πρόκειται για προγράμματα που θα οδηγούν σε τίτλο πανεπιστημιακών σπουδών (δηλαδή, για παράδειγμα, προπτυχιακά ή μεταπτυχιακά).
Η πρώτη φορά που ακούστηκε η ιδέα για ίδρυση ενός Columbia Center στην Ελλάδα ήταν σε συνάντηση της κ. Κεραμέως με τον κ. Μπόλιτζερ τον Ιανουάριο του 2020, ενώ τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς η κ. Κεραμέως είχε ταξιδέψει, συνοδευόμενη από συνεργάτες της, στην Κωνσταντινούπολη και είχε επισκεφθεί το εκεί Columbia Global Center για να δει πώς οργανώθηκε και πώς λειτουργεί. Την κ. Κεραμέως και την ομάδα της είχε υποδεχθεί και ενημερώσει η διευθύντρια του Columbia Global Center της Κωνσταντινούπολης, Ιπέκ Τζεμ Ταχά, κόρη του πρώην υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Ισμαήλ Τζεμ.
Ο ρόλος των Ελλήνων καθηγητών
Σημαντικό ρόλο στη συνεργασία ανάμεσα στα ελληνικά και στα αμερικανικά πανεπιστήμια διαδραματίζουν οι Ελληνες πανεπιστημιακοί που εργάζονται στα εκεί ΑΕΙ. Οπως ανέφερε χθες στην «Κ» ο υφυπουργός Παιδείας αρμόδιος για την ανώτατη εκπαίδευση, Αγγελος Συρίγος, περίπου οι μισοί από τους εκπροσώπους των αμερικανικών ΑΕΙ που συμμετέχουν στην αποστολή είναι Ελληνες ή ελληνικής καταγωγής. «Βλέπουν τη συμμετοχή τους ως έναν τρόπο να βοηθήσουν την Ελλάδα, αποτελούν μία απόδειξη της αξίας των Ελλήνων επιστημόνων και των σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί ανάμεσα στα ελληνικά και στα αμερικανικά ΑΕΙ. Παράλληλα είναι πολύτιμη η συνδρομή τους καθώς γνωρίζουν τη γλώσσα και τον τρόπο λειτουργίας των πανεπιστημίων μας», παρατήρησε ο κ. Συρίγος.
«Εχουμε σημαντικές συνεργασίες με ελληνικά πανεπιστήμια, όπως με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ ο Τομέας Κλασικών Σπουδών του ιδρύματος οργανώνει ένα πολύ δημοφιλές θερινό σχολείο στην Ελλάδα. Οι Αμερικανοί καθηγητές που συνεργάζονται με τους Ελληνες συναδέλφους τους είναι ενθουσιασμένοι», παρατηρεί στην «Κ» ο Κώστας Οργίνος, καθηγητής Φυσικής στο Κολέγιο William & Mary. «Μέσω της συνεργασίας των πανεπιστημίων των δύο χωρών, οι Ελληνες φοιτητές θα αποκτήσουν πρόσβαση στα ΑΕΙ των ΗΠΑ, που βρίσκονται στην αιχμή της τεχνολογικής προόδου και καινοτομίας. Από την άλλη, οι Αμερικανοί θα διαπιστώσουν πόσο σημαντική δουλειά γίνεται στα ΑΕΙ της χώρας μας». «Και οι δύο πλευρές είναι ενθουσιασμένες. Η Ελλάδα έχει σπουδαίους καθηγητές και φοιτητές που καταφέρνουν να διαπρέψουν όταν βγαίνουν στο εξωτερικό», προσθέτει από την πλευρά του στην «Κ» ο Βασίλης Βασιλείου, καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Γέιλ.
Κάτι αλλάζει
«Νομίζω ότι τα ελληνικά ΑΕΙ για πολλά χρόνια παρέμεναν εσωστρεφή, όχι μόνο σε σχέση με ξένα ΑΕΙ αλλά και μεταξύ τους. Το κλίμα αλλάζει. Στα αμερικανικά πανεπιστήμια εργάζονται πολλοί Ελληνες καθηγητές και ερευνητές, η παρουσία των οποίων αποτελεί ένδειξη της ποιότητας της δουλειάς που γίνεται στην Ελλάδα», τόνισε χθες στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Λυκέτσος, καθηγητής στο περίφημο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη. Και πρόσθεσε: «Τα αμερικανικά πανεπιστήμια είναι πρότυπο. Είναι προς όφελος της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης η επιστημονική ώσμωση με τα αμερικανικά ΑΕΙ».