Η Ασφάλεια θεωρείται Δημόσιο αγαθό και μάλιστα είναι ένα από τα κυριότερα είδη των Δημοσίων Αγαθών. Στόχος της αντεγκληματικής πολιτικής είναι η ασφάλεια των πολιτών με τα αποτελέσματα της μείωσης του εγκλήματος, του σωφρονισμού, της πρόληψης εγκλήματος ή της επιβολής ποινής καθώς και των ενεργειών στήριξης των θυμάτων εγκλήματος και πολλά άλλα. Τα θετικά αποτελέσματα μίας εγκληματικής πολιτικής έχουν ως συνέπεια την “αίσθηση ασφάλειας” στην κοινωνία, ότι υπάρχει πρόνοια από την Πολιτεία του Δημόσιου Αγαθού της Ασφάλειας. Και εδώ μιλάμε τη σημερινή εποχή και για τους εξωτερικούς κινδύνους αλλά και για τους εσωτερικούς κινδύνους ασφάλειας, που έχουν αυξηθεί λόγω των προσφυγικών ροών, της κλιματικής αλλαγής, της τρομοκρατίας, των τεχνολογικών κινδύνων. Μαζί λοιπόν με τους παραδοσιακούς κινδύνους ασφάλειας, εξωτερικοί πόλεμοι, εσωτερικό έγκλημα κλπ, έρχονται να προστεθούν οριζόντια και άλλοι κίνδυνοι που δεν μπορούν να ταξινομηθούν ως εωτερικοί και εξωτερικοί, εντείνοντας το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών. Μ’ αυτήν την έννοια η Ασφάλεια ενδιαφέρει όλη την κοινωνία και τους θεσμούς της.
Πρώτα απ’ όλα η Ασφάλεια, εσωτερική και εξωτερική, είναι αγαθό που απολαμβάνεται από όλα τα μέλη της κοινότητας το ίδιο, ανεξάρτητα της ταξικής θέσης, του φύλου ή άλλων χαρακτηριστικών που διαχωρίζουν τους πολίτες μίας κοινότητας, μίας Χώρας. Επομένως κάθε πόρος που χρησιμοποιείται καταναλώνεται σε όλους τους πολίτες εξίσου. Δεν πουλιέται αυτό το αγαθό της ασφάλειας, ούτε κάνει διακρίσεις μεταξύ των πολιτών ή των κοινωνικών χώρων ή μέρους της επικράτειας της Χώρας. Η Ασφάλεια είναι αγαθό που έχει μεγάλη σημασία για τη ζωή των ανθρώπων, είναι προϋπόθεση τις υπόλοιπες λειτουργίες της κοινωνίας, ειδικά για την οικονομία – στην εποχή του ύστερου Καπιταλισμού – και φυσικά για την αυτονομία και ανεξαρτησία μίας κοινωνίας να ευημερεί, χωρίς να φοβάται εχθρούς, εσωτερικούς ή εξωτερικούς. Χωρίς την ασφάλεια στις ζωές των ανθρώπων δεν μπορεί ο άνθρωπος να προγραμματίζει, να σχεδιάζει και φυσικά να έχει μία φυσιολογική ζωή, όπως τη φαντάζεται ο καθένας.
Ακόμα η Ασφάλεια είναι αγαθό που ελέγχεται αποκλειστικά από το Κράτος, ως ο νομιμοποιητικός θεσμός επιβολής της βίας, είτε στο εσωτερικό είτε ως άμυνα σε εξωτερικούς εχθρούς. Επομένως η Ασφάλεια σχεδόν σε όλα τα Κράτη αναπτύσσεται από Δημόσιους φορείς (Αστυνομία, Στρατός, Δομές προστασίας για έκτακτες ανάγκες) που προσέχουν χωρίς εξαιρέσεις όλες τις κοινωνικές υποθέσεις. Σε αντιδιαστολή φυσικά με τους Ιδιωτικούς φορείς Ασφάλειας που προστατεύουν ατομικά δικαιώματα. Η Ασφάλεια είναι πρώτα από όλα Κοινωνική και Εθνική ανεξάρτητα από τα μέσα ή την πολιτική υλοποίησης αυτού του στόχου που μπορεί να διαφέρει σε κάποιες περιπτώσεις.
Τα τελευταία χρόνια η έννοια της Ασφάλειας είναι κυρίαρχη συνοδευμένη από την έννοια των κοινωνιών της Διακινδύνευσης. Το Δημόσιο Αγαθό αναβαθμίζεται στο διάλογο των πολιτικών δυνάμεων και είναι βασικό κομμάτι της αντεγκληματικής πολιτικής. Ως εκ τούτου η Ασφάλεια μεταχειρίζεται στη Δημόσια συζήτηση ως Δημόσια πρόνοια και η βασικότερη παράμετρος ευημερίας των πολιτών που χωρίς αυτήν δεν θα μπορούν να αναπτυχθούν οικονομικά και παραγωγικά.
Από την άλλη μεριά η Αντεγκληματική πολιτική ως κομμάτι της πολιτικής έχει επιπτώσεις στην εφαρμοζόμενη κοινωνική πολιτική με πολλούς τρόπους και την επηρεάζει, ειδικά τη σημερινή εποχή. Μεγάλο κομμάτι της κοινωνικής πολιτικής είναι η Ασφάλεια, με την έννοια της προστασίας της ζωής των πολιτών με ενεργές πολιτικές και όχι με κάλυψη αυτής της ανάγκης με άλλα μέσα, πχ με ατομική προστασία. Ο πολίτης θέλει να νιώθει Ασφαλής, για να εργάζεται απρόσκοπτα, να κάνει οικογένεια, να μην φοβάται συνέχεια για τη ζωή του ή για κάποιο κίνδυνο που ο ίδιος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει, όπως για παράδειγμα ζούμε σήμερα με την πανδημία του Covid-19. Η αίσθηση της Ασφάλειας έρχεται σε συντονισμό με τις πολιτικές της κοινωνικής πολιτικής της Υγείας, της Παιδείας, της Πρόνοιας, της επιδοματικής πολιτικής που θωρακίζουν αφενός τους ασθενέστερους κοινωνικά πολίτες, αφετέρου συνολικά την κοινωνία αφού οι επιπτώσεις μετριάζονται.
Η κοινωνική πολιτική στην Παιδεία, μπορεί να έχει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρόληψη του εγκλήματος, στην καταπολέμηση των ναρκωτικών, που παραπέμπουν σε εγκληματικές ενέργειες, στην ισότητα των δύο φύλων, στην καλλιέργεια διαλόγου και συναίνεσης και στην εμπέδωση του Δικαίου, ως στάση ζωής στους νέους πολίτες της αυριανής κοινωνίας. Η αντιμετώπιση της εγκληματικής συμπεριφοράς στους εφήβους και στους νέους, το σωφρονιστικό σύστημα και οι επαγγελματικές προοπτικές μετά την ποινή, είναι μερικά πεδία ενεργούς Κοινωνικής πολιτικής και ουσιαστικής Αντεγκληματικής πολιτικής που στοχεύει όχι στην εξόντωση του παραβατικού πολίτη, αλλά στην ομαλή του επανένταξη.
Πολλές δράσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης στην κοινωνική πολιτική, μπορεί να συνδυαστούν με στόχους και παρεμβάσεις της αντεγκληματικής πολιτικής, μέσω της κοινωνικής εργασίας, μέσω οργανώσεων- πολλές Μ.Κ.Ο. ή Συνεταιριστικές επιχειρήσεις κοινωνικού σκοπού – με μέλη φυλακισμένους ή αποφυλακισμένους, υποστήριξης δράσεων και ενεργειών προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Η δημιουργικότητα σε όλη τη διάρκεια του σωφρονισμού μπορεί να έχει θετικό αποτύπωμα στην τοπική οικονομία και κοινωνία, με αμοιβαίο όφελος.
Απ’ την άλλη μεριά η έξαρση της εγκληματικότητας, η διόγκωση παράνομων πράξεων και η παρασιτική ζωή πολλών πολιτών είναι βασικό εμπόδιο της απασχόλησης, της ανάπτυξης της οικονομίας και της σταδιοδρομίας των νέων. Μπορεί μερικές χώρες να καταπολεμούν τα ποσοστά της ανεργίας ή την γκετοποίηση με ακόμα αυστηρότερα μέτρα και αύξησης του χρόνου φυλακής, όμως αυτό δεν νοείται κοινωνική πολιτική. Μπορεί οι δείκτες να δείχνουν βελτίωση όμως η Ασφάλεια των πολιτών δεν μετριέται σε οικονομικούς δείκτες. Όπως επίσης το να χαθεί μία ζωή δεν μετριέται ή αντισταθμίζεται από κάποιο οικονομική μονάδα. Ακόμα και η αύξηση του κόστους του συστήματος Φυλάκισης θα έχει ως αποτέλεσμα τις περικοπές των κοινωνικών δαπανών και των υπηρεσιών που κατευθύνονται ειδικά στους ασθενέστερους κοινωνικά συνανθρώπους μας.
Τη σημερινή εποχή η Αντεγκληματική πολιτική παίζει μεγάλο ρόλο στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής και λόγω της ενίσχυσης των κινδύνων από παράγοντες που δεν υπήρχαν παλιότερα. Επομένως οι σχεδιαστές της κοινωνικής πολιτικής θα έχουν φυσικά στις πρώτες προτεραιότητές τους στόχους μίας θετικής και ενεργούς αντεγκληματικής πολιτικής.
Α.Χ.