Των Πάνου Τριγάζη και Διονύση Καλαματιανού
Με την ευκαιρία της καθιερωμένης από τον ΟΗΕ Παγκόσμιας Ημέρας των Πληθυσμών (11 Ιουλίου), συναποφασίσαμε κοινή παρέμβαση για το δημογραφικό, κυρίως με τις επιστημονικές μας ιδιότητες, αν και το πρόβλημα αυτό είναι κατεξοχήν κοινωνικό–πολιτικό και όχι τεχνοκρατικό.
Μιλώντας για την κατάσταση του παγκόσμιου πληθυσμού, που φέτος αγγίζει τα 8 δισεκατομμύρια (7.954 δισεκατομμύρια για την ακρίβεια), με περίπου τα 5/6 στον αναπτυσσόμενο κόσμο, οφείλουμε να μιλήσουμε και για τα προβλήματα των κοινωνιών, της ελληνικής συμπεριλαμβανομένης.
Πρόσφατα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας σε σχετικό συνέδριο, χαρακτήρισε το δημογραφικό «ωρολογιακή βόμβα» για την πατρίδα μας, με τη διαφορά ότι η διαπίστωση αυτή έχει ιστορία πολλών δεκαετιών. Θυμίζουμε ότι το 1992 είχε συσταθεί διακομματική επιτροπή της Βουλής για το ζήτημα, με τον Μανόλη Δρεττάκη μεταξύ των διακεκριμένων μελών της, η οποία είχε καταλήξει σε ομόφωνο πόρισμα που όμως δεν εφαρμόστηκε.
Όσο για τη σημερινή κυβέρνηση, δεν μπόρεσε να οργανώσει και να φέρει σε πέρας την τακτική ανά δεκαετία απογραφή πληθυσμού. Ακόμα ένα στίγμα για το λεγόμενο επιτελικό κράτος των Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ για την κατάσταση του παγκόσμιου πληθυσμού και τους δημογραφικούς δείκτες παγκοσμίως, ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2022 αριθμεί 10,3 εκατομμύρια, με προβλεπόμενη ετήσια μείωση 0,3%, με συνέπεια, το 2050, ο πληθυσμός της χώρας μας να είναι γύρω στα εννέα εκατομμύρια. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού, 23%, είναι άνω των 65 ετών, με την ίδια ηλικιακή ομάδα στην Τουρκία (πληθυσμός 85,6 εκατομμύρια με αυξητικές τάσεις) να υπολογίζεται στο 10%.
Η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση στην Ευρώπη (της Ρωσίας συμπεριλαμβανομένης), την οποία το Ευρωκοινοβούλιο χαρακτηρίζει «γηράσκουσα και συρρικνούμενη» πληθυσμιακά, με το ίδιο πρόβλημα να αντιμετωπίζει η Ιαπωνία. Αντιθέτως, οι ΗΠΑ κερδίζουν και στον τομέα αυτό την Ευρώπη, καταγράφοντας πληθυσμιακό δυναμισμό, με το σύνολο του πληθυσμού της χώρας το 2022 να ανέρχεται στα 334,8 εκατομμύρια, με αυξητικές τάσεις.
Άρα, το δημογραφικό δεν είναι κατ’ ανάγκη πρόβλημα της ανάπτυξης, όπως την εννοεί η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση, ταυτίζοντάς την με την οικονομική μεγέθυνση, ενώ για την Αριστερά πρόκειται για έννοια ποιοτική, με την συμπερίληψη πολλών κοινωνικών δεικτών, της παιδείας, υγείας και απασχόλησης συμπεριλαμβανομένων.
Επισημαίνουμε ότι το 2004 ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν 11,4 εκατομμύρια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, εκτιμώντας ότι η πληθυσμιακή συρρίκνωση που σημειώθηκε στο μεταξύ, οφείλεται στη μετά το 2009 τραγωδία των μνημονίων λόγω της κρίσης χρέους, η οποία ξεκίνησε με κυβέρνηση ΝΔ. Τα δύσκολα μνημονιακά χρόνια ξαναφούντωσε και η μετανάστευση, με νέους και νέες πλέον του μισού εκατομμυρίου να αναζητούν την τύχη τους στην ξενιτιά, ιδιαίτερα στα χρόνια της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, με την ανεργία των νέων να υπερβαίνει τότε το 50% και την γενική ανεργία το 27%.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι η δημογραφική κρίση στη χώρα μας, μείζον εθνικό θέμα, δεν αντιμετωπίζεται με επιδόματα του τύπου ένα διχίλιαρο για κάθε παιδί που γεννιέται, αλλά με ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο σχέδιο, το οποίο θα εναρμονίζεται πλήρως με τις ανάγκες της κοινωνίας. Απαιτείται μια προσέγγιση που θα εμπεριέχει διαφορετικές οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές για την προστασία της εργασίας, την επαγγελματική αποκατάσταση με τη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, την εξάλειψη της έμφυλης ανισότητας στην εργασία, την εξασφάλιση στέγασης, τον οικογενειακό προγραμματισμό, την αναζωογόνηση της υπαίθρου και τη στοχευμένη διαχείριση του μεταναστευτικού και προσφυγικού.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι οικονομολόγος-διεθνολόγος και ο Διονύσης Καλαματιανός Βουλευτής Ηλείας, π. Διοικητής ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, δικηγόρος-εργατολόγος, στελέχη και οι δύο του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία