Διδασκαλία σε ομάδες
Το άρθρο της Ελένης Χοντολίδου “Διδασκαλία σε ομάδες” που ανήκει στην ενότητα Διδακτική μεθοδολογία από τη σειρά άρθρων Κλειδιά και Αντικλείδια, αναφέρεται στο πώς μπορούμε να πετύχουμε καλύτερα αποτελέσματα στην τάξη με την εφαρμογή της διδασκαλίας με ομάδες, την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Τα συμπεράσματα της διδασκαλίας σε ομάδες πηγάζουν από δύο (02) παραδείγματα που παρουσιάζονται στην αρχή του άρθρου. Το πρώτο αναφέρεται στην διδασκαλία σε ομάδες σε μειονοτικό σχολείο στη Θράκη και το δεύτερο σε σχολείο στη Λειβαδιά. Και στα δύο παραδείγματα, της εφαρμογής της διδασκαλίας σε ομάδες, είναι εντυπωσιακά και άξια προς συζήτηση και ως καλές πρακτικές παραδειγμάτων στην τάξη προς μίμηση, για τους εκπαιδευτικούς που ψάχνουν την αλλαγή προς το καλύτερο.
Σύμφωνα με τη συγγραφέα, “κάθε τάξη ορίζεται ως συνάντηση υποκειμένων με διαφορετική το καθένα προσωπική ιστορία που καλούνται να δράσουν σε ένα ενιαίο πλαίσιο”. Επομένως η συνάντηση μαθητών, εκπαιδευτικού με διαφορετικές προσωπικές ιστορίες, με διαφορετικές στοχεύσεις, με διαφορετικές ανάγκες και επιθυμίες τη δεδομένη χρονική στιγμή, δημιουργεί προβλήματα, συγκρούσεις και πολύ μικρά μαθησιακά αποτελέσματα. Αν προσθέσουμε και το γενικό πλαίσιο που λειτουργεί το σχολείο (Κανόνες, νόμοι, ρυθμίσεις από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, κοινωνικοί κανόνες, πολιτισμικά πρότυπα) τότε φαίνεται το ανέξοδο της διδασκαλία από έδρας, τη μονοδιάσταση διδασκαλία της κατά μέτωπο διάλεξης, τη δασκαλοκεντρική προσέγγιση.
Από τα αποτελέσματα των δύο παραδειγμάτων η συγγραφέας συνάγει το θετικό αποτέλεσμα της μάθησης σε πολύ δύσκολα περιβάλλοντα, όπως είναι ένα μειονοτικό σχολείο και ένα σχολείο της επαρχίας. Σε μαθητές με χαμηλό επίπεδο μάθησης, που προέρχονται από τις χαμηλότερες τάξεις της κοινωνίας, με έντονα οικογενειακά προβλήματα, η αυτενέργεια στην τάξη, η πρωτοβουλία και η συνεργασία μπορεί να αποβούν χρήσιμα για να υπερκεραστεί το υφιστάμενο χάσμα μεταξύ μαθητών. Επίσης το χάσμα (ηλικιακό, φύλου, εθνικότητας κλπ) μεταξύ δασκάλου και μαθητών μπορεί να μειωθεί με τη μέθοδο progect και την ομαδική συνεργασία των μαθητών σε θέματα της ύλης στο σχολείο. Σ’ αυτό επιμένει η Ε. Χοντολίδου επισημαίνοντας οτι υπάρχουν πολλά ερωτήματα που εμποδίζουν ή κάνουν δύσκολη την απόφαση της υλοποίησης της διδασκαλίας με ομάδες, όμως η επιμονή και η επιστημονική επάρκεια μαζί με την υποστήριξη κρίσιμων παραγόντων στο σχολείο (π.χ. Διευθυντής, συνάδελφοι), μπορούν να επιφέρουν θαυμαστά αποτελέσματα.
Ανακαλυπτική Μάθηση
Τα παραπάνω συμπεράσματα οδηγούν σε μία πολύ σύγχρονη προσέγγιση μάθησης την Ανακαλυπτική μάθηση, (discovery learning). Οι μαθητές μαζί με τους καθηγητές ανακαλύπτουν, ψάχνουν συνεχώς τη μάθηση μέσα από τη συνεργασία τους, μέσα από έργα (projects) που στηρίζονται σε έρευνες πεδίου και σε περιββάλοντα που είναι κοντά στη ζωή τους, πόλη , χωριό, βιβλιοθήκη. Η διδασκαλία σε ομάδες και η μέθοδος project είναι οι βασικές εφαρμογές της Ανακαλυπτικής μάθησης. Η διδασκαλία αυτή έχει πολλά ακόμα πλεονεκτήματα, συνεχίζει στην ανάλυσή της η Ε. Χοντολίδου. Βοηθάει εξίσου και τους “δυνατούς” και τους “αδύνατους” μαθητές, υποστηρίζοντας διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες και ενδιαφέροντα, υποστηρίζοντας και αξιοποιώντας διαφορετικές δυνατότητες.
Οι αρχές της Κοινωνικής συσχέτισης και αλληλεπίδρασης και της διεπιστημονικότητας, εφαρμόζονται στη μέθοδο project και στη διδασκαλία σε ομάδες. Ειδικά για τη διεπιστημονικότητα πετυχαίνεται η νέα νοηματοδότηση των μαθημάτων του αναλυτικού προγράμματος ενώνοντας τα γνωσιακά με ένα θέμα και δίνοντας τους την αξία και τη σημασία που χρειάζεται από τους μαθητές. Έτσι εξηγούν οι μαθητές και οι μαθήτριες το λόγο που κάνουν μαθηματικά, φυσική, Λογοτεχνία, Ιστορία, γιατί έχει διαπιστωθεί οτι οι μαθητές δεν παρακολουθούν τα μαθήματα χωρίς να υπάρχει κάποιο νόημα ή ενδιαφέρον με τη ζωή τους. Η ανάλυση των θεμάτων διεπιστημονικά εμπλέκει όλα τα μαθήματα, καθιστώντας τα και ισοδύναμα και ισάξια στους ανθρώπους του σχολείου.
Τα στάδια της διδασκαλίας με ομάδες εργασίας είναι:
- Προετοιμασία της διδασκαλίας στην ολομέλεια της τάξης
- Οργάνωση και ανάληψη ρόλων στις ομάδες
- Υλοποίηση εργασίας
- Παρουσίαση εργασίας στην τάξη
- Συμπεράσματα, αξιολόγηση και συσχέτιση των εργασίων των ομάδων
- Ανακεφαλαίωση και σύνοψη των συμπερασμάτων
Οι προϋποθέσεις επιτυχίας είναι:
- Κατάλληλος χώρος
- Κατάλληλος χρόνος
- Συναίνεση και κατανόηση Διευθυντή και συναδέλφων
- Κατανόηση της σημασίας των ομάδων από τους ίδιους τους μαθητές και τους γονείς τους.
- Η Διδακτέα ύλη να προσφέρεται για διδασκαλία με ομάδες
- Να γνωρίζονται καλά οι μαθητές μεταξύ τους.
- Σχέδιο από τον καθηγητή επίλυσης συγκρούσεων, διαφορών, ευχάριστου κλίματος, συνεργασίας των μαθητών.
Η Ελ. Χοντολίδου, καταλήγει στο οτι η διδασκαλία με ομάδες έχει περισσότερα θετικά να δώσει από τα αρνητικά που αναφέρει η ίδια, ως εμπόδια και ανησυχίες για την αποτυχία μάθησης. Η συνεργασία σε ομάδες προάγει το αίσθημα της Άμιλλας και της συνεργασίας, καθώς και της ανακάλυψης σε αντίθεση με την μετωπική διδασκαλία που οδηγεί στο αδιάφορο σχολείο. Με τη διδασκαλία σε ομάδες το σχολείο μετατρέπεται σε σχολείο με ενδιαφέρον για τους μαθητές και τις μαθήτριες, συνδέοντας την σημερινή τους ζωή με τη σχολική ζωή. Αυτό έχει ως συνέπεια τη μάθηση σε όλους τους μαθητές ανεξαρτήτως των διαφορών με τα κυρίαρχα πρότυπα ή τις διαφορές μεταξύ τους. Εκτός λοιπόν των ατομικών δεξιοτήτων των μαθητών, προωθείται η έννοια της ισότητας ευκαιριών στη μάθηση και στη ζωή, δηλαδή καλλιεργείται η ιδέα της Δημοκρατίας και των ιδεών της, η ανεκτικότητα και η αποδοχή στην διαφορετικότητα.
Α.Χ.