Εννέα παρά τέταρτο το πρωί, στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 ξεκίνησε η χειρότερη τρομοκρατική επίθεση στο δυτικό ημισφαίριο. Εκατομμύρια τηλεθεατές πάγωσαν παρακολουθώντας την σε απευθείας μετάδοση. Είκοσι χρόνια μετά, το 2001 έχει περάσει στην ιστορία ως η χρονιά που έμελλε να αλλάξει τον κόσμο. 19 αεροπειρατές κατέλαβαν τέσσερα αεροπλάνα και σκόρπισαν τον θάνατο αφήνοντας πίσω τους 2.997 νεκρούς. Στο βίντεο του ertnews, «μιλούν» οι αριθμοί.
- 2.753 νεκροί στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, όπου δούλευαν 50.000 άνθρωποι
- 184 νεκροί στο Πεντάγωνο και 40 στο Σάνκσβιλ.
- Από δύο ετών ως 85 ήταν οι ηλικίες των θυμάτων, το 40% των οποίων δεν ταυτοποιήθηκε ποτέ.
- 99 ημέρες έκαιγε η φωτιά στα ερείπια του «σημείου μηδέν», όπου η τελευταία φλόγα έσβησε στις 19 Δεκεμβρίου, τρεις μήνες μετά.
- 3,1 εκατομμύρια ώρες εργασίας χρειάστηκαν για τον καθαρισμό 1,8 εκατομμυρίων τόνων από χαλάσματα.
- 123 δισεκατομμύρια δολάρια υπολογίζεται ότι κόστισαν οι επιθέσεις στην παγκόσμια οικονομία, μόνο τον πρώτο μήνα μετά τις επιθέσεις.
Το χρονικό της ημέρας που άλλαξε τον κόσμο (Διαδραστικό Χρονολόγιο)
Δύο αεροπλάνα έπεσαν διαδοχικά πάνω στους Δίδυμους Πύργους, οι οποίοι κατέρρευσαν σε λιγότερο από δύο ώρες, και ένα τρίτο έπληξε το Πεντάγωνο. Το τέταρτο αεροπλάνο, το οποίο φέρεται να είχε στόχο το Καπιτώλιο – έδρα του Κογκρέσου – ή τον Λευκό Οίκο, κατέπεσε σε δασώδη περιοχή στο Σάνκσβιλ της Πενσιλβάνια, αφού επιβάτες και πλήρωμα προσπάθησαν να πάρουν τον έλεγχο από τους αεροπειρατές.
Προσωπική μαρτυρία: «Ήμουν εκεί όταν έπεσε το αεροπλάνο»
«Ήμουν στον όροφο 28 και το κτήριο είχε συνολικά 40 – 50 ορόφους. Τρέχοντας φτάσαμε κάτω αλλά εκεί, δεν μας άφηναν να βγούμε από το κτήριο. Είχαν κλείσει όλους τους δρόμους γύρω γιατί όλο το κέντρο της Ν. Υόρκης είναι ουρανοξύστες, αφηγήθηκε ο αυτόπτης μάρτυρας, Αλέξης Μίμης, που εργαζόταν τότε στην Tράπεζα JP MORGAN.
«Ανεβήκαμε λοιπόν ξανά επάνω και τότε ήρθε η δεύτερη επίθεση από αεροπλάνο: Έπεσε πάνω στο κτήριο που ήταν ακόμα πιο κοντά στο δικό μας. Είδαμε όλη τη σκηνή και αυτή τη φορά, νοιώσαμε και τη μεγάλη θερμότητα από την έκρηξη. Κατεβήκαμε ξανά κάτω πολύ περισσότερο πανικοβεβλημένοι αυτή τη φορά, και βγήκαμε: Δεν υπήρχε πια κανείς να μας εμποδίσει. Υπήρχε τόσος πανικός που χάθηκε ο έλεγχος», λέει και προσθέτει:
«Δεκάδες άνθρωποι έπεφταν μπροστά μας, στην προσπάθειά τους να αναπνεύσουν»
«Κάναμε επιτόπου στροφή και αρχίσαμε και τρέχαμε. Όλα αυτά έγιναν μέσα σε 2 λεπτά: Πριν απ’αυτή την εμπειρία δεν είχα ξανανοιώσει φόβο στη ζωή μου. Από τότε όμως, με το παραμικρό έρχεται στην επιφάνεια το βίωμα εκείνο, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Δυστυχώς σε δυο μέρες που έρχεται η επέτειος, και όλα τα ΜΜΕ δείχνουν εικόνες κλπ εγώ υποφέρω», αφηγείται μεταξύ άλλων.
Οι Αφγανοί θυμούνται: «Η Αμερική μας φαινόταν πολύ μακρινή»
Λίγες ημέρες μετά και οι Αφγανοί έμαθαν ότι η Αλ Κάιντα και ο αρχηγός της Οσάμα μπιν Λάντεν, που κρυβόταν στο αφγανικό έδαφος, είχαν οργανώσει τις επιθέσεις. Δεν πίστεψαν ωστόσο ότι η Αμερική θα έκανε επίθεση στο Αφγανιστάν «σε αντίποινα», επίθεση που όπως λένε έδωσε το έναυσμα για μία «απαράδεκτη κατοχή».
Μετά την ανατροπή τους, οι Ταλιμπάν πέρασαν στο αντάρτικο, πολλαπλασιάζοντας τις επιθέσεις κατά των ξένων και των αφγανικών δυνάμεων και προκαλώντας δεκάδες χιλιάδες θανάτους μεταξύ του άμαχου πληθυσμού.
«Το Αφγανιστάν ήταν παγίδα για τις ΗΠΑ», λένε σήμερα στο Αφγανιστάν. Είκοσι χρόνια μετά, οι Ταλιμπάν επιστρέφουν στην εξουσία στο Αφγανιστάν. «Οι ίδιοι άνθρωποι, τα ίδια πρόσωπα, η ίδια συμπεριφορά έχουν επιστρέψει».
Ανάλυση: 2001, η χρονιά που συγκλόνισε τον κόσμο
«Η τρομοκρατική επίθεση αποκάλυψε ότι η ισλαμιστική τρομοκρατία δεν ήταν πλέον μόνο θέμα «τοπικό». Ότι ο εχθρός δεν είναι μόνο κράτη. Αλλά και πολλές μη-κρατικές οντότητες, με μεγάλη δύναμη καταστροφής», έγραψε στο ertnews.gr ο πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος Θόδωρος Τσίκας.
Εξάλλου, όταν ο δράστης ή οι δράστες είναι έτοιμοι να πεθάνουν προκειμένου να παρασύρουν άλλους στον θάνατο (που δεν συνέβαινε σε άλλες μορφές τρομοκρατίας), οι δυνατότητες αποτροπής μειώνονται σημαντικά, πρόσθεσε εξηγώντας ότι έτσι εμπεδώθηκε η αντίληψη ότι η συντριβή της διεθνούς ισλαμιστικής τρομοκρατίας προϋποθέτει τη διεθνή συνεργασία. Ότι είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα: στρατιωτικά, αστυνομικά, δικαστικά, νομοθετικά, πολιτικά, ιδεολογικά, οικονομικά, διπλωματικά.
«Η τελευταία 20ετία στο Αφγανιστάν ήταν η καλύτερη, μετά την δεκαετία του 1960», εκτιμά ο διεθνολόγος εξηγώντας:
«Όσον αφορά τον αλφαβητισμό του πληθυσμού και τα δικαιώματα γυναικών, παιδιών και μειονοτήτων, στη χώρα έγιναν επανειλημμένα εκλογές για την ανάδειξη αντιπροσωπευτικής Βουλής και νόμιμης δημοκρατικής κυβέρνησης».
Οι θεωρίες συνωμοσίας που αναδύθηκαν από τις στάχτες του Σημείου Μηδέν
Τα 20 χρόνια από την ημέρα που άλλαξε τον κόσμο, ταυτίζονται με τη συμπλήρωση 20 ετών θεωριών συνωμοσίας. Η καχυποψία και οι αμφιβολίες για την επίσημη εκδοχή γεννήθηκαν την ίδια στιγμή που έπεφταν οι δίδυμοι πύργοι. Και ήταν τόσο έντονες, ώστε γέννησαν ένα ολόκληρο κίνημα, γνωστό ως «9/11 Truth» (Το κίνημα της Αλήθειας για την 11η Σεπτεμβρίου): μια κοινωνία σκεπτικιστών αλλά και επιστημόνων που πιστεύουν ότι η αμερικανική κυβέρνηση ήταν συνένοχη στις τρομοκρατικές επιθέσεις.
Ενώ ορισμένες θεωρίες είναι δύσκολο να γίνουν πιστευτές, όπως αυτή που φτάνει στο σημείο να επιρρίψει ευθύνες σε εξωγήινους που αλλάζουν σχήμα ή αυτή που μας ζητά να εξετάσουμε το ενδεχόμενο τα αεροπλάνα να ήταν στην πραγματικότητα «πύραυλοι περιτριγυρισμένοι από ολογράμματα που μοιάζουν με αεροπλάνα», άλλες θεωρίες πράγματι δημιουργούν δεύτερες σκέψεις, ειδικά από τη στιγμή που έχουν επιστημονικοφανή χροιά.
Το ertnews.gr σας παρουσιάζει τις 5 κυρίαρχες θεωρίες, αλλά και μία λίστα με πηγές που τις καταρρίπτουν μία προς μία.
Πώς ο «τουρίστας 11/9» έγινε πηγή για σύγχρονες θεωρίες συνωμοσίας
Μια εικόνα που κυκλοφόρησε σε πολλές διαδικτυακές σελίδες, τις εβδομάδες που ακολούθησαν τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου αποδείχτηκε φάρσα και επιτομή του νοσηρού κακού συγχρονισμού. Έμεινε γνωστή ως «τουρίστας 11/9».
Πολλοί πίστεψαν ότι είναι αυθεντική όσο και άλλες που χρησιμοποίησαν σχολιαστές σε διάφορες ιστοσελίδες, ως απόδειξη για μια αναδυόμενη θεωρία συνωμοσίας: ότι η συντριβή του αεροπλάνου ήταν σκηνοθετημένη και η κατάρρευση των πύργων ήταν προσχεδιασμένη.
Η θεωρία που άρχισε να διαδίδεται στο διαδίκτυο είχε ως εξής:
«Το καύσιμο των αεροπλάνων, το οποίο καίγεται στους 426-815°C, δεν θα μπορούσε να έχει λιώσει τις βιομηχανικές χαλύβδινες δοκούς, οι οποίες έχουν σημείο τήξης 1.482°C».
Η θεωρία συνωμοσίας κατέρρευσε με απλό επιχείρημα ότι «οι χαλύβδινες δοκοί δεν χρειάζεται να λιώσουν για να καταρρεύσουν».
20 χρόνια μετά: Στο μεταίχμιο μεταξύ ζωντανής και ιστορικής μνήμης
Από το 2001 ως τις 31 Αυγούστου 2021 οι ΗΠΑ έχασαν στο Αφγανιστάν 2.500 στρατιώτες, ενώ δαπάνησαν περίπου 2 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Άφησαν τη χώρα στα χέρια των ακραίων ισλαμιστών, τους οποίους είχαν εκδιώξει από την Καμπούλ πριν από 20 χρόνια κατηγορώντας τους ότι πρόσφεραν καταφύγιο στον επικεφαλής της αλ Κάιντα Οσάμα μπιν Λάντεν, τον οποίο δολοφόνησαν τον Μάιο του 2011 στο Πακιστάν.
Η επίθεση της 26ης Αυγούστου, την ευθύνη για την οποία ανέλαβε το αφγανικό παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους και προκάλεσε τον θάνατο 13 Αμερικανών στρατιωτών στο αεροδρόμιο της Καμπούλ εν μέσω της επιχείρησης απομάκρυνσης, προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη. Οι περισσότερες νέες γυναίκες και άνδρες που σκοτώθηκαν στην επίθεση είχαν γεννηθεί πριν από την αμερικανική επέμβαση στο Αφγανιστάν.
Με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να έχει υποστεί πλήγμα λόγω της χαοτικής αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, προαναγγέλθηκε ότι δεν θα εκφωνήσει πολλές επετειακές ομιλίες, αντίθετα αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα ένα μήνυμα μέσω βίντεο.
Οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την κεντρική εξουσία, μόνο και μόνο επειδή οι ΗΠΑ επί της προηγούμενης προεδρίας Τραμπ αποφάσισαν μονομερώς να αποχωρήσουν από την χώρα. Τώρα θα πρέπει να διαπραγματευθούν τόσο μεταξύ τους οι διάφορες εσωτερικές ομάδες τους, όσο και κυρίως με ηγέτες επιμέρους εθνικών ομάδων, μειονοτήτων, φυλών και περιοχών, ώστε να αποκτήσουν μια στοιχειώδη εσωτερική νομιμοποίηση.
Κατά την διάρκεια της 20ετούς παρουσίας τους, οι Αμερικανοί και οι ΝΑΤΟϊκοί σύμμαχοι τους είχαν απωθήσει τους μαχητές Ταλιμπάν από το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Παρά τις επιμέρους στρατιωτικές συγκρούσεις, οι Ταλιμπάν δεν αποτελούσαν βασική απειλή, όσο ο διεθνής συνασπισμός και οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις ήταν παρούσες.
Έκτακτη ενημερωτική εκπομπή στην ΕΡΤ1: «11/9 Επιστροφή στο σημείο μηδέν»
Είκοσι χρόνια μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ, η ΕΡΤ, σε μία έκτακτη ενημερωτική εκπομπή με την Αντριάνα Παρασκευοπούλου, παρουσιάζει μια αναδρομή στην ημέρα που άλλαξε τον κόσμο.
Η έκτακτη ενημερωτική εκπομπή «11/9 Επιστροφή στο σημείο μηδέν» θα μεταδοθεί από την ΕΡΤ1, το Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2021, στις 19:00.
Πηγή:ertnews.gr
Ρεπορτάζ: Δάφνη Σκαλιώνη, Εύη Τσιριγωτάκη
Επιμέλεια βίντεο: Θάνος Λάγιος