Αποφάσισα να αποφύγω να αναφερθώ εκτενώς, καθώς, νομίζω πως παρέλκει μπροστά σε ένα τέτοιο ακροατήριο για το μύθο, την ιστορία, την αίγλη και το κύρος της Ολυμπίας στον αρχαίο κόσμο.
Για τη σημασία της και τη συμβολή της διαχρονικά έως σήμερα στον παγκόσμιο πολιτισμό, την ιστορία του ανθρωπίνου πνεύματος.
Όπως βέβαια και για το σύγχρονο χαρακτήρα της ως σύμβολο και αποθετήριο οικουμενικών αξιών, της Ειρήνης, της Αλληλεγγύης και Συναδέλφωσης των λαών, της Αξίας του Αγώνα στην ανθρώπινη ζωή καθώς και της σημασίας του αθλητισμού, ως τμήματος της Παιδείας, στην διαμόρφωση του σύνολου ανθρώπου.
Πρέπει όμως νομίζω να τονίσω την τεράστια αξία του Εθνικού Κεφαλαίου, που λέγεται Ολυμπία, με την πολιτιστική, διπλωματική και οικονομική σημασία του. Και την ανάγκη, την εθνική ανάγκη, αυτό το Κεφάλαιο, στην υλική και άυλη διάστασή του να αξιοποιηθεί προς όφελος εθνικών επιδιώξεων.
Δεν αποτελεί μεμψιμοιρία να διαπιστώσουμε πως αυτό το τεράστιο εθνικό κεφάλαιο ελάχιστα έχει αξιοποιηθεί.
Σήμερα εδώ, αυτή τη συνάντηση πρέπει να την αντιμετωπίσουμε όλοι, η διαΝΕΟσις που έχει το συντονιστικό ρόλο, η Κυβέρνηση, η περιφέρεια, ο Δήμος και το σύνολο των φορέων της περιοχής, ως την αφετηρία ενός δρόμου, στο τέλος του οποίου έχουμε την υποχρέωση, την ευθύνη αλλά και την τιμή να στεφθούμε νικητές.
Με την Ολυμπία στο επίκεντρο, η αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής, μπορεί να επιτευχθεί, με συνεργασίες και συνέργειες, με την ανάπτυξη κάθε δυνατού δικτύου που θα αξιοποιήσει όλους τους διαθέσιμους πόρους.
Κανείς σήμερα δεν πρέπει να αισθάνεται πως μπορεί μόνος, όσο δυνατό brand κι αν είναι όσια συγκριτικά πλεονεκτήματα και να διαθέτει. Και εμείς εδώ στην Ολυμπία έχουμε ανάγκη όλα τα δίκτυα, μεταφορών, υποδομών, δίκτυα ψηφιακά, εκπαιδευτικά, δίκτυα τουριστικά, ακόμα και διπλωματικά και γεωπολιτικά (πολιτιστική διπλωματία, τη διπλωματία των πόλεων κλπ).
Βεβαίως δεν πρέπει, ούτε θέλουμε, αλλά ούτε μπορούμε να ξεχάσουμε ποια είναι η αφορμή που μας έφερε όλους σήμερα εδώ.
Πριν μόλις ένα χρόνο, πέρσι στις 4 Αυγούστου (τι ημερομηνία και αυτή !) και μόλις 14 χρόνια μετά την τραγωδία του 2007, η
Ολυμπία υπέστη μια μεγάλη καταστροφή.
- Όχι ο Αρχαιολογικός Χώρος
- Όχι ανθρώπινες ζωές
- 150 χιλ. στρέμματα καλλιεργήσιμης γης
- 450 χιλ. ρίζες ελιές
αμπέλια, οπωροφόρα, σπίτια, κτηνοτροφικές μονάδες
Ανθρώπινος πόνος – Απώλεια εισοδήματος
- Αναπλήρωση
- Αποζημιώσεις
Ξεκινάμε σήμερα την προσπάθεια εκπόνησης μιας ολιστικής αναπτυξιακής μελέτης με επίκεντρο την Αρχαίας Ολυμπία και θα αφορά βεβαίως την ευρύτερη περιοχή της Ηλείας, με τον τρόπο που παρουσίασα παραπάνω, με προσοχή να μη χαθούμε στη γεωγραφία.
Μια μελέτη που θα εντοπίζει όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής και θα αναζητήσει τρόπους αξιοποίησης τους για τη βέλτιστη προστιθέμενη αξία.
Στην εκπόνηση αυτής της μελέτης, ο Δήμος της Αρχαίας Ολυμπίας έρχεται να βοηθήσει με μια σειρά μελετητικών κειμένων και στρατηγικών σχεδίων που έχει εκπονήσει και ολοκληρώνει με παραδοτέα (Στρατηγική Μελέτη Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης, Στρατηγική Μελέτη Ψηφιακού Μετασχηματισμού, Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), ΣΦΗΟ,ΣΑΠ κλπ) και τα οποία είναι στη διάθεση της διαΝΕΟσις για την διευκόλυνση του έργου της.
Ο τίτλος του σημερινού συνεδρίου είναι «Ηλεία 2030, Η Αρχαία Ολυμπία στο Επίκεντρο». Ένας τέτοιος ορίζοντας φαίνεται μακρινός. Είναι όμως απαραίτητο.
ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ: Όταν κανείς πρέπει να σχεδιάσει για την ανάπτυξη μιας περιοχής με τεράστια πλεονεκτήματα, αλλά με χρόνια υστέρηση και βασικές ελλείψεις και δυο πυρκαγιές σε 15 χρόνια που αποσάθρωσαν τον παραγωγικό ιστό, την συρρίκνωσαν δημογραφικά, δεν μπορεί παρά να σχεδιάζει με ορίζοντα τουλάχιστον δεκαετίας.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ: Όταν σχεδιάζεις για την Ολυμπία, αυτό το τεράστιο και εμβληματικό για τη χώρα Εθνικό Κεφάλαιο, δεν μπορεί παρά να σχεδιάζεις οραματικά. Δεν δικαιούσαι να μην έχεις όραμα. Είτε ως Κυβέρνηση, είτε ως Περιφέρεια, είτε ως Δήμος. Και εμείς στο Δήμο έχουμε ένα όραμα γι’ αυτό το τόπο.
Εγώ ως Δήμαρχος, με ένα όραμα διεκδίκησα τη Δημοτική Αρχή μαζί με τους συνεργάτες μου. Αυτό το όραμα θέλουμε να υπηρετήσουμε, θέλουμε να υπηρετηθεί μαζί και με τις δικές σας ιδέες, τις δικές σας εμπειρίες, τα δικά σας μέσα.
Οι άξονες που κινείται αυτό το οραματικό σχέδιο, που πρέπει να κινείται, προκύπτουν μέσα από τον χαρακτήρα της, την ιστορία της, τη φυσιογνωμία της περιοχής, τις βασικές ελλείψεις, τα προβλήματα που δημιούργησαν οι μεγάλες πυρκαγιές:
-Πολιτισμός – Αθλητισμός – Τουρισμός
-Περιβάλλον – Κλιματική Αλλαγή
-Πρωτογενής Τομέας
-Υποδομές
-Ψηφιακή μετάβαση
Θα προσπαθήσω να απαριθμήσω αναγκαία έργα και δράσεις που αναφέρονται στους παραπάνω άξονες ανάπτυξης και ανασυγκρότησης.
Τα μεγάλα εμβληματικά έργα που χρόνια διεκδικεί και στερείται η Ολυμπία που συνάδουν με τον χαρακτήρα, το περιεχόμενο και το συμβολισμό της.
Μπορεί να φανταστεί κανείς που στον προηγμένο κόσμο θα υπήρχε Ολυμπία, μήτρα και ιστορία του Αθλητισμού, χωρίς ένα αθλητικό κέντρο που να μπορεί να φιλοξενήσει και διοργανώσει αθλητικές εκδηλώσεις η χωρίς μια υποδομή- πολυχώρο πολιτισμού και παιδείας, χωρίς εκπαιδευτικές δομές που μπορούν και θα είναι ελκυστικές για πνευματικά ιδρύματα και νέους απ’ όλο τον κόσμο;
Μπορεί να φανταστεί κανείς χωρίς μια αρχιτεκτονική μελέτη για την ανάπλαση του ολυμπιακού τοπίου, του απαράμιλλου σε κάλλος τοπίου, που θα προκαλέσει – είμαι βέβαιος γι’ αυτό – το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων αρχιτεκτονικών γραφείων του πλανήτη!
Και βεβαίως η θεραπεία της χρόνιας υστέρησης, η μεγάλη πληγή της Ηλείας, η ολοκλήρωση της Ολυμπίας Οδού, δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει και τη σύνδεσή της με την Ολυμπία.
Η ανάγκη ενός δρόμου που θα συνδέει την Ολυμπία με τη θάλασσα, που θα φέρνει σε απόσταση αναπνοής τον επισκέπτη των μνημείων με τις εμπειρίες του Καϊάφα και των ακτών της Νότιας Ηλείας.
Η σύνδεση με τους αρχαιολογικούς χώρους της Ανατολικής Πελοποννήσου μέσω Αρκαδίας…
Στον ίδιο σχεδιασμό η διαΝΕΟσις πρέπει να δει – και ξέρω από μελέτη της για τον πρωτογενή τομέα πως ξέρει να το κάνει – τις παρεμβάσεις αναδιαρθρωτικές ή άλλες που πρέπει να γίνουν στον πρωτογενή τομέα και που μετά την πυρκαγιά γίνονται αναγκαίες.
Ακούω συνεχώς για τη βιωσιμότητα τέτοιων έργων. Είστε τεχνοκράτες και καταλαβαίνω τη σκέψη και τον τρόπο σας. Αλλά είστε και άνθρωποι του Πολιτισμού πάνω απ’ όλα. Σας μιλάω με το χέρι στην καρδιά, ας μιλήσουμε όλοι με το χέρι στην καρδιά και ως Έλληνες που πάλλεται μέσα μας η Ιστορία. Αν αυτό το έργο, βιώσιμο ή μη βιώσιμο, δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει στην Ολυμπία δεν μπορεί να γίνει πουθενά στον κόσμο.
π.χ. Τα δύο οροπέδια της Φολόης 50 χιλιάδων στρεμμάτων εν δυνάμει καλλιεργήσιμων εκτάσεων, με την επάρκεια νερού που διαθέτει η περιοχή, και νέο ανθρώπινο δυναμικό που διατηρείται εκεί, μπορούν να μετατραπούν σε αρδευόμενες και να αλλάξουν τη φυσιογνωμία της περιοχής.
Άλλες παρεμβάσεις μπορούν να σχεδιαστούν για τις περιοχές της Δίβρης και του Λασιώνα, αξιοποιώντας τον περιβαλλοντικό και κτηνοτροφικό πλούτο και την ιστορία της περιοχής.
Αυτό το όραμα το υπηρετούμε βήμα-βήμα από την πρώτη ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων μας.
Αλλά αν αυτό το όραμα και όσα προκύψουν από τη μελέτη της διαΝΕΟσις, μπορούν να υπηρετηθούν και υλοποιηθούν σε ορίζοντα 8-10 ετών.
Οι υποδομές του Δήμου καταστράφηκαν από την πυρκαγιά, οι πλημμύρες απειλούν οικισμούς, η εσωτερική οδοποιία και οι συνδετήριοι δρόμοι 23 κοινοτήτων και άλλων μικρότερων οικισμών διαλύθηκε από τη μάχη των μηχανημάτων με τις φλόγες.
Η αγροτική οδοποιία είναι γυμνή στο έλεος της κάθε μικρής ή μεγαλύτερης βροχής. Οι κάτοικοι που ζουν μέσα στο γκρίζο και το μαύρο ζητούν μια παιδική χαρά, ένα μικρό γήπεδο για τα παιδιά τους.
Προσπαθούμε, αλλά χρειαζόμαστε οικονομικά μέσα και βοήθεια. Βοήθεια που πρέπει να τρέξει τώρα το 2022 και το 2023.
Και θέλω να κλείσω με ένα θέμα που αφορά τις διαδικασίες εκπόνησης τώρα, βεβαίως και της υλοποίησης του σχεδίου που θα προκύψει.
Η πείρα του σχεδιασμού και της υλοποίησης των ΟΧΕ του προηγούμενου προγράμματος έχει αναδείξει όλες τις παθογένειες και τις αδυναμίες.
Απαραίτητο στοιχείο αποτελεί:
- Η στενή συνεργασία των φορέων. Αποτελεί τύχη ότι η διαΝΕΟσις είναι εντέλει ο επικεφαλής και συντονιστής αυτής της πρώτης προσπάθειας. Η προσωπική σχέση, η καταγωγή του κ. Νικολάου, η εμπειρία και τεχνογνωσία του συγκεκριμένου φορέα, αποτελεί για μένα εγγύηση.
- Ακόμα όπως σπουδαιότερη ανάγκη αποτελεί η δημιουργία και συγκρότηση ενός Μηχανισμού Παρακολούθησης εκπόνησης και κυρίως υλοποίησης αυτού του Σχεδίου Ανασυγκρότησης.
Ένας ενδιάμεσος φορέας Διαχείρισης (Ad hoc) κάτι σαν Αναπτυξιακός Οργανισμός στον οποίο θα συμμετέχουν τα συναρμόδια Υπουργεία, η Αυτοδιοίκηση, τα πανεπιστήμια, το Επιμελητήριο κλπ.