Μια φορά, παλιά, από τις 3 Οκτωβρίου του 1911 μέχρι τον Αύγουστο του 1996, έζησε έξω από ένα χωριό στα σύνορα Ελλάδας – Βουλγαρίας, στο Πέτριτσι, η Βαγγελία Πάντεβα Γκούστρόβα, κοινώς γνωστή ως Μπάμπα, δηλαδή βάβα, γιαγιά, Βάνγκα.Η τυφλότητα στην αρχαία Ελλάδα, ναι μεν είναι τιμωρία για την υπέρβαση της ανθρώπινης γνώσης, όμως ταυτόχρονα αποτελεί προϋπόθεση για το γνώθι σαυτόν, για την εσωτερική όραση και ενόραση, δηλαδή για την απόλυτη σοφία και αλήθεια. Όπως ο Τειρεσίας στη Θήβα ή ο Φινέας στον Βόσπορο και σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοσή της μαντείας, η Μπάμπα Βάνγκα ήταν και αυτή τυφλή. Και όπως οι δέκα Σίβυλλες των αρχαίων χρόνων χρεωθήκαν μια πλούσια συλλογή από χρησμούς, των οποίων η επίδραση έφτασε μέχρι τον Μεσαίωνα αλλά και την Αναγέννηση και θεωρούταν πως όλα τα είχανε προβλέψει, έτσι και η Βαλκάνια, μεταγενέστερη αδελφή τους, η Μπάμπα Βάνγκα, φέρεται να έχει κάνει χρησμούς ως το 5.000 μ.Χ πάνω-κάτω μιλώντας για αυτοκρατορίες που χάνονται ξεχασμένες στο χρόνο και για ξεπεσμένες παντοδυναμίες. Σε μια τέτοια αυτοκρατορία που θεωρούταν ισχυρή, άλλωστε γεννήθηκε και η ίδια η Βαγγελία. Το χωριό που γεννήθηκε, η Στρουμίτσα, ήταν στην Οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά ένα χρόνο αργότερα παραχωρήθηκε στην Βουλγαρία. Ήταν ένα μωρό πρόωρο, που υπέφερε από επιπλοκές υγείας. Σύμφωνα με την Βαλκάνια παράδοση, το μωρό επρεπε να βαφτιστεί για να επιβιώσει. Οι Βούλγαροι διηγούνται πως η μαμά, βγήκε στο δρόμο και ζήτησε από έναν περαστικό να γίνει νονός και τι όνομα θα δώσει στο κορίτσι; Ο ξένος αποκρίθηκε «Ανδρομάχη» αλλά η μαμή και οι γονείς του παιδιού έγιναν έξαλλοι διότι ήταν πολύ ελληνικό το όνομα, σε μια περίοδο τεράστιου ανθελληνικού μένους στους Βούλγαρους εκείνης της περιοχής -και μάλλον όχι μόνο. Για αυτό τελικά, αποφασίστηκε να της δώσουν το καθ’ όλα ελληνικό όνομα Ευαγγελία, που το θεωρούσαν 100% βουλγάρικο!
Το ίδιο χωριό από την Οθωμανική αυτοκρατορία, στη Βουλγαρία, στην Σερβία και ένα ορφανό κορίτσι
Στην παιδική ηλικία της, η Βαγγελία ήταν ένα ήσυχο κοριτσάκι με καστανά μάτια και ξανθά μαλλιά. Ο πατέρας της, είναι στρατιώτης στον Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου, και η μητερα της πεθαίνει μετα από μια σύντομη ασθένεια. Η Βαγγελία, μεγαλώνει από τη φιλανθρωπία των γειτόνων, των στενών οικογενειακών φίλων και της καλοσύνης των ξένων. Μετά τον πόλεμο, το χωριό της, η Στρούμιτσα προσαρτήθηκε από τη Σερβία. Οι σερβικές αρχές συνέλαβαν τον πατέρα, που επέστρεψε λόγω της ανθελληνικής του δραστηριότητας! Κατασχέθηκαν όλη η περιουσία του και η οικογένεια έπεσε στη φτώχεια για πολλά χρόνια. Η Βάνγκα, όπως την φώναζαν χαϊδευτικά, πια, στα παιχνίδια της με τα παιδιά, έκανε πως φτιάχνει βότανα για να τους θεραπεύει από φανταστικές αρρώστιες, αλλά κάποιες φορές πληγές απ τα γόνατα, μικρά τραύματα και μελανιές εξαφανίζονταν χάρη στα παιδικά της καταπλάσματα. Ο πατέρας της, ελευθερώνεται απ την φυλακή και ξαναπαντρεύεται. Τον πατέρα της Βαγγελίας, ήδη, δηλώνουμε πως δεν τον συμπαθούμε λόγω της ανθελληνικής του δράσης, αλλά ούτε και η μητριά πρεπει να ήταν πολύ σόι, γιατί κάπου εδώ και με την είσοδο της στην ιστορία μας, συμβαίνει το πιο παράξενο πράγμα της ιστορίας μας…
Ο ανεμοστρόβιλος που πέταξε ένα δεκάχρονο ορφανό μακριά πολύ και γύρισε τυφλό
Μια μέρα που η μικρούλα Βάνγκα βρισκόταν μοναχή της στην αυλή του σπιτιού, ένας δυνατός ξαφνικός ανεμοστρόβιλος την σήκωσε στον αέρα και την πέταξε σε ένα απομακρυσμένο από το χωριό χωράφι. Την βρήκαν μετα από πολυήμερη αναζήτηση, φοβισμένη, τραυματισμένη, πεινασμένη, αφυδατωμένη, να μη μιλά και να μη μπορεί να ανοίξει τα μάτια της που ήταν καλυμμένα από άμμο και σκόνη. Δεν υπήρχαν κοντά γιατροί και με τον καιρό, το κοριτσάκι έχασε εντελώς την όραση του. Το 1925, η Βάνγκα πήγε σε ένα σχολείο για τυφλούς στην πόλη Ζέμουν, στο Βασίλειο των Σέρβων, των Κροατών και των Σλοβένων, όπου πέρασε τρία χρόνια και διδάχθηκε να διαβάζει Braille, να παίζει πιάνο, να πλέκει, να μαγειρεύει, να είναι ικανή να περιποιείται τον εαυτό της και να καθαρίζει τον χώρο της. Μετά το θάνατο και της μητριάς της, της επιβλήθηκε να μην ολοκληρώσει το σχολείο της, αλλά να γυρίσει στο σπίτι για να φροντίσει τα μικρότερα αδέλφια της, που είχε αποκτήσει ο πατέρας της με την δεύτερη γυναίκα του. Η οικογένειά της ήταν πολύ φτωχή και εκείνη επρεπε να κάνει όλες τις δουλειές του σπιτιού και να δουλεύει όλη μέρα και σε ξένα σπίτια και στα χωράφια. Σε ηλικία 28 χρονών παθαίνει πλευρίτιδα και ενώ ο γιατρός του χωριού της είχε για ετοιμοθάνατη, εκείνη σηκώθηκε, σύντομα και άρχισε να δουλεύει ακόμη περισσότερο.
Γιάτρισσα, θεραπεύτρια, με γνώσεις για όλα τα βοτάνια και με το χάρισμα της μαντείας, που έρχεται να την δει ο… τσάρος!
Ξεσπά ο Β ‘Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Βάνγκα έχει ήδη την φήμη θεραπεύτριας, πρακτικής γιάτρισσας, γνώστριας των βοτανιών και πολλοί άνθρωποι την επισκέπτονται. Όσο διαρκεί ο Μεγάλος Πόλεμος εκείνη αρχίζει και λέει στους επισκέπτες της αν οι συγγενείς τους ζούσαν ή όχι και που θα τους βρουν και πότε. Κάποτε λέει και στους ίδιους τι θα τους συμβεί και να προσέχουν. Τότε είναι, το 1942, που την επισκέπτεται, στο ταπεινό, χωριάτικο σπιτάκι της, ο Βούλγαρος Τσάρος, Μπόρις Γ ‘, ζητώντας προβλέψεις για το μέλλον της χώρας και του θρόνου. Λέγεται πως έφυγε απ την συνάντηση πολύ ταραγμένος. Ο μύθος επίσης λέει, πως η Βάνγκα πρόβλεψέ το τέλος του, από δηλητήριο απ τους Ναζί, σαν τον Ιωάννη Μεταξά της Ελλάδας, πως θα πεθάνει, θα τον ξεθάψουν και η σωρός του δεν θα βρεθεί ποτέ. Πραγματικά, έτσι κι έγινε. Ένα χρόνο αργότερα ο τσάρος πέθανε όπως γύριζε από συνάντηση του με τον Αδόλφο Χίτλερ, ενώ το κομμουνιστικό καθεστώς τον ξέθαψε απ το μοναστήρι της Ρίλα που είχε ταφεί μεγαλόπρεπά, τον μετακίνησε και το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ ξανά…
Ο Στάλιν, ο Μπρέζνιεφ, ο Τέοντορ Ζίβκοφ, ο Γέλτσιν στην αυλή της…
Η Μπαμπά Βάνγκα όμως, με πολέμους, πτώσεις αυτοκρατόρων, σουλτάνων και τσάρων, συνεχίζει να φτιάχνει τον θρύλο της. Στις 10 Μαΐου του 1942, και σε ηλικία 31 ετών, παντρεύεται τον Δημήτρη Γουστέροφ, Βούλγαρο στρατιώτη από το χωριό Κραντζίτλιτσα κοντά στο Πέτριτς, ο οποίος είχε έρθει, στο χωριό της Βάνγκα, για να αναζητήσει τους δολοφόνους του αδελφού του. Εκείνοι λέγεται ότι του βρήκε τους δολοφόνους, αλλά τον όρκισε να μην επιδιώξει εκδίκηση. Λίγο πριν από το γάμο, ο Δημήτρης και η Βάνγκα μετακόμισαν στο Πέτριτς, όπου σύντομα θα γινόταν διάσημο. Ο Δημήτρης όμως, έπρεπε να πάει στο στρατό και να βρεθεί στη Βόρεια Ελλάδα, ως στρατιώτης κατοχικής δύναμης, μιας και κομμάτι της πατρίδας μας, είχε δοθεί τότε στη Βουλγαρία, χάρισμα γιατί είχε προσχωρήσει στον Άξονα. Επέστρεψε με προβλήματα υγείας, χειροτέρεψε το 1947, έγινε αλκοολικός και πέθανε την 1η Απριλίου 1962. Η Βάνγκα δεν προλαβαίνει όμως να πενθήσει και πολύ, γιατί στο Πέτριτς την επισκέπτονται αξιωματούχοι, ισχυροί, διάσημοι, σπουδαίοι ξένοι, όλοι οι Βούλγαροι πολιτικοί, ο ίδιος ο Τέοντορ Ζίβκοφ, ηγέτες από διάφορες σοβιετικές δημοκρατίες, συμπεριλαμβανομένου και του μέγα Λεονίντ Μπρέζνιεφ! Ο Ιωσήφ Στάλιν έστειλε απεσταλμένο του για να συνομιλήσει μαζί της, αλλά και ο Σεργκέι Μεντβέντεφ, γραμματέας Τύπου της Σοβιετικής Ένωσης, πήγε να συναντήσει για λογαριασμό του Μπόρις Γέλτσιν.
Η όμορφη Σιλβάνα που έκλαψε πολύ
Στις αρχές Αυγούστου 1976, η σταρ ηθοποιός και τραγουδίστρια της ενωμένης τότε Γιουγκοσλαβίας, Silvana Armenulić, που ήταν περιοδεία στη Βουλγαρία και αποφάσισε να πάει στο Πέτριτς, να συναντήσει την φημισμένη Μπάμπα Βάνγκα. Βρήκε την μάντισσα να κάθεται με πλάτη στην πόρτα, με το πρόσωπο της προς ένα παράθυρο. Δεν κινήθηκε καθολου, ούτε έδειξε να δίνει καμία σημασία στην Σιλβάνα. Η ώρα περασε και οι δυο γυναίκες υπήρχαν με μια τεράστια μεταξύ τους, η μια όρθια και άλλη καθιστή κοιτάζοντας σε ένα παράθυρο που δεν έβλεπε. Κάποτε, η Βάνγκα είπε: «Μην περιμένεις άδικα, ούτε να αφήσεις καμία αμοιβή. Δεν θέλω να μιλήσω μαζί σου. Έλα πάλι σε τρεις μήνες”. Καθώς η Σιλβάνα στράφηκε προς την πόρτα για να φύγει, την άκουσε να λέει σιγά, «αλλά δε θα μπορέσεις να έρθεις». Η νεαρή σταρ έφυγε από χωριάτικο σπιτάκι με λυγμούς και με μεγάλη στεναχώρια, πιστεύοντας πως θα πεθάνει. Γρηγορά όμως, ξεχάστηκε από τις παρηγοριές των φίλων της και την κοροϊδία των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών της, που έδινε σημασία σε μια χωριάτισσα, γιαγιά που κορόιδευε τους άλλους αγροίκους σαν και την ίδια. Η Σιλβάνα Αρμεμουλίκ, σκοτώθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1976, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα με την αδελφή Μιργιάνα. Ήταν δυο μήνες ακριβώς, μετα την επίσκεψη της στη Μπάμπα…
Η «Νοστράδαμος των Βαλκανίων» με κοινό σ όλες τις γλώσσες
Η Βαγγελία Πάντεβα Γκούστρόβα, η Μπάμπα Βάνγκα, πέθανε σε ηλικία 85 ετών, στις 11 Αυγούστου του 1996 από καρκίνο του μαστού. Στην κηδεία συνέρρευσαν μεγάλα πλήθη, συμπεριλαμβανομένων πολλών αξιωματούχων, το σπίτι της στο Πέτριτσι μετατράπηκε σε μουσείο, της έστησαν και μνημείο, χτίστηκε και μια εκκλησία με τα χρήματα που αφήναν οι επισκέπτες της. Πίσω της εκτός απ την αίγλη του μύθου της, έμειναν πολλές ιστορίες για προφητείες που επαληθευτήκαν και κάμποσοι χρησμοί για χιλιάδες σχεδόν χρόνια. Η Βάνγκα δεν ήξερε γραφή στα βουλγαρικά και είχε διδαχθεί να διαβάζει μόνο στο σύστημα Braille στα Σερβικά. Δεν έγραψε η ίδια τα βιβλία, αλλά αυτά που φέρεται ότι έχει προβλέψει τα υπαγόρευε στους βοηθούς της. Πλήθος βιβλίων γράφτηκαν και κυκλοφορούν, όχι μόνο στην Βουλγαρία, αλλά σε όλα Βαλκάνια, στην Ανατολική Ευρώπη, στη Ρωσία. Οι ρωσικές δημοσιεύσεις που σχετίζονται με τη μυστηριώδη προφήτισσα, την «Νοστράδαμο των Βαλκανίων» είναι πολλές. Στο ευρύ κοινό της Ρωσίας «Η Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Βάνγκα», ένα online συγκεντρωτικό έργο των χρησμών της, έχει χιλιάδες επισκέψεις και γίνονται αναφορές σ αυτό καθημερινά.
Η αλήθεια και ο μύθος για τις προφητείες
Ποια είναι η αλήθεια και που αρχίζει ο μύθος; Ήταν μια έξυπνη γυναίκα που εκμεταλλεύτηκε τις δοξασίες της εποχής της; Ήταν μια φανατική πιστή μεταφυσικών δοξασιών; Ήταν ίσως πραγματικά κάποια με ένα μεγαλειώδες και παράδοξο χάρισμα; Ποια είναι στα αλήθεια η «Μπάμπα Βάνγκα»; Πολλές ήταν οι μελέτες, οι σπουδές πάνω στην μυστηριώδη ύπαρξη της γυναίκας. Μια προσπάθεια ανάλυσης έγινε το 2011 στο ντοκιμαντέρ «Βάνγκα: Ορατός και Αόρατος Κόσμος». Η ταινία περιλαμβάνει συνεντεύξεις με μερικούς από τους ανθρώπους που συναντήθηκαν προσωπικά μαζί της, όπως τον Σεργκέι Μεντβέντεφ, την Νέσκα Ρόμπεβα, πρωταθλήτρια ρυθμικής γυμναστική και προπονήτρια της Εθνικής Βουλγαρίας , τον Σεργκέι Μιχάλοβκοφ , τον ποιητή και συγγραφέα, που έγραψε τον ύμνο της Σοβιετικής Ένωσης, τη Νεβένα Τοσέβα, σκηνοθέτιδα που μάλιστα έκανε και η ίδια ντοκιμαντέρ για τη Βάνγκα, τον βαθύπλουτο επιχειρηματία Κίρσαν Ιλιουζίνοφ. Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ, η Μπάμπα πρόβλεψε και τη δεύτερη εκλογική νίκη του Γέλτσιν το 1995 ενώ και τον προειδοποίησε για το μεγάλο και ολέθριο για τη ζωή του, πρόβλημα της καρδιάς του.
Η λαϊκή αποδοχή της Μπάμπα Βάνγκα σ όλο τον κόσμο
Έχουν εμφανιστεί, όμως, αρκετοί ερευνητές, στην διάρκεια όλων αυτών των δεκαετιών, για να μελετήσουν το φαινόμενο της Βάνγκα, προσπαθώντας να διαπιστώσουν εάν είχε ή όχι εξαιρετικές δυνατότητες. Μια από τις πρώτες μελέτες ξεκίνησε από την ίδια την επίσημη Βουλγαρίας, με το ντοκιμαντέρ Fenomen, το 1977. Οι Βούλγαροι ψυχίατροι Νικόλα Σιπκοβένσκι και Γκεόργκι Λοζόνοβ έγραψαν μελέτες για τις δυνατότητες της Βάνγκα και την ικανότητα υποβολής της στους συνομιλητές της. Το 2013 το Channel One Russia πρόβαλε μια σειρά 24 επεισοδίων, με τον τίτλο «Βαγγελία» για την Μπάμπα Βάνγκα. Η αγγλική gothic μπάντα Paradise Lost χρησιμοποίησε μια φωτογραφία της για την εξώφυλλα του έκτου άλμπουμ One Second. Ακόμη, οι υποτιθέμενες προβλέψεις της, οι πολιτικές εικασίες της και η κριτική σε κυβερνήσεις και πολιτικά συστήματα με τη μορφή προφητείας, εξακολουθούν να εμφανίζονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε διάφορες χώρες από την Ρωσία και την Ουκρανία μέχρι την Μεγάλη Βρετανία ή την Ελλάδα και σε διάφορες γλώσσες!
Προφητείες… αλλά μπορεί κι όχι
Πηγές όπως το Weiser Field Guide και Paranormal ισχυρίζονται ότι η Μπάμπα Βάνγκα είχε προβλέψει τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, την καταστροφή του Τσερνομπίλ, την ημερομηνία του θανάτου του Στάλιν, τη βύθιση του ρωσικού υποβρυχίου Kursk, τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, τη νίκη του Topalov στο τα παγκόσμια πρωταθλήματα σακακιού, τις εντάσεις με τη Βόρεια Κορέα. Από την άλλη πλευρά, βουλγάρικα δημοσιεύματα, επικαλούνται ανθρώπους που ζούσαν κοντά της και την βοηθούσαν καθημερινά, οι οποίοι βεβαιώνουν πως ουδέποτε γνώριζε και είπε τίποτα για πυρηνικά υποβρύχια όπως το Kursk ή για το διαδίκτυο και πως κυκλοφορούν τόσοι μύθοι για τις προφητείες που κάνουν κακό στην αλήθεια, στρεβλώνουν το έργο της και αμαυρώνουν τη μνήμη της.
Κι άλλες προφητείες και ένα τυφλό κορίτσι στην Γαλλία που θα ‘χει το χάρισμα της
Ακόμη έχει γράφει πολλές φορές ότι Βαγγελία είχε προβλέψει ότι ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος θα ξεκινήσει τον Νοέμβριο του 2010 και θα διαρκέσει μέχρι τον Οκτώβριο του 2014. Στενοί φίλοι και άνθρωποι απ το περιβάλλον της, απ την άλλη, λένε πως η ίδια ποτέ δεν έκανε τέτοιου είδους προφητείες, παρά πολύ προσωπικές, ανάλογα με τον άνθρωπο που είχε κοντά της. Η Βάνγκα όμως, φαίνεται να προέβλεψε, την διαδικτυακή πραγματικότητα των ημερών μας, ορίζοντας το απ τον καιρό της, πως θα υπάρξει ένα άλλο «παράλληλο βασίλειο της ύπαρξης», υποστηρίζοντας ότι ολόκληροι οι πολιτισμοί θα άρχιζαν να εξαπλώνονται μέσα από έναν «σαν εικόνα ψεύτικο κόσμο». Ισχυρίστηκε ότι το 2003, κάθε άτομο θα μπορούσε να σκεφτεί σε συγχρονισμό με άλλους, επιτρέποντας μια μορφή δευτερογενούς ύπαρξης. Λένε πως το 1989, προέβλεψε μια επίθεση εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών με τα λόγια: «Φρίκη, φρίκη! Οι Αμερικανοί αδελφοί θα πέσουν μετά την επίθεση τους από τα χαλυβουργεία. Οι λύκοι θα ουρλιάζουν σε ένα θάμνο, και αθώο αίμα θα αναβλύζει». Φέρεται ακόμα να έχει κάνει προφητεία ότι ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ θα είναι με μια «μεσσιανική προσωπικότητα», που θα αντιμετωπίσει μια κρίση που τελικά «θα φέρει τη χώρα κάτω». Υπενθυμίζουμε πως η Μπάμπα Βάνγκα δρούσε και συναναστρεφόταν με τους αρχιτέκτονες του ψυχρού πολέμου, που μισούσαν την Αμερική, όπως παλαιοτέρα, οι συγχωριανοί της, την Ελλάδα! Μελετητές υποστηρίζουν σθεναρά πως η Βάνγκα δεν έκανε προβλέψεις για το μέλλον, που της αποδίδονται συνεχώς, αλλά όλα αυτά τα έργα που κυκλοφορούν τάχα ως προφητείες της, αφήνουν χώρο για όποιο μυθοπλαστικό ψευδός. Τέλος, λέγεται ακόμα, πως εκείνη πρόβλεψε την ακριβή ημερομηνία του θανάτου της, πως θα θαφτεί στις 13 Αυγούστου, μέσα από όνειρο της. Λίγο πριν από το θάνατο της, είπε ότι ένα δεκάχρονο τυφλό κοριτσάκι, που ζούσε στη Γαλλία, θα κληρονομούσε το δώρο της, και πως η ανθρωπότητα σύντομα θα ασχολούταν μαζί της. Το κοριτσάκι σήμερα θα είναι 32 χρόνων και ακόμα δεν το βρήκαμε να δούμε τι παίζει μετα το έργο του μέλλοντος, αλλά γνωρίσαμε λίγο καλύτερα στην ίδια ηλικία, τη μικρούλα, που είχε μητριά, πείνα, φτώχεια και κάποτε είπε πως ένας ανεμοστρόβιλος την πέταξε στο πουθενά και από αυτό, απ το κενό, το τίποτα, δημιούργησε έναν μύθο…