Σε αυξημένη επιφυλακή βρίσκεται η διεθνής επιστημονική κοινότητα για τη ραγδαία εξάπλωση της ευλογιάς των πιθήκων, μιας ιογενούς λοίμωξης με κύριο γνώρισμα την εμφάνιση δερματικών εξανθημάτων. Καθημερινά προστίθενται ολοένα και περισσότερες χώρες στον κατάλογο με τα μέρη στα οποία έχει εμφανιστεί ο ιός, ενώ το καμπανάκι κρούουν οι βρετανικές υγειονομικές αρχές καθώς στη Γηραιά Αλβιόνα τα περιστατικά της ασθένειας φαίνεται σχεδόν να διπλασιάζονται από μέρα σε μέρα.
Τα συμπτώματα της νόσου και η καραντίνα των 21 ημερών που προτίθεται να εφαρμοστεί από ορισμένα υγειονομικά επιτελεία αποτελούν πρώτη είδηση της παγκόσμιας επικαιρότητας.
Στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί το πρώτο ύποπτο κρούσμα, 29χρονος Βρετανός που είχε πάει για διακοπές στην Κεφαλονιά και μεταφέρθηκε με ειδική κάψουλα στο «Αττικόν», όπου και παρακολουθείται, ενώ άλλες χώρες με τελευταία την Αυστρία έχουν αναφέρει το πρώτο επίσημα επιβεβαιωμένο κρούσμα της νόσου.
Το πρώτο κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων στην Αυστρία επιβεβαιώθηκε και σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Βιέννης πρόκειται για 35χρονο ο οποίος βρέθηκε θετικός στον ιό. Είχε μεταφερθεί νωρίτερα σε νοσοκομείο της πόλης, αφού εμφάνισε συμπτώματα όπως πυρετό και εξανθήματα.
Λίγο νωρίτερα, το Ισραήλ και η Ελβετία επιβεβαίωσαν τις πρώτες μολύνσεις της ευλογιάς των πιθήκων.
Επιστρέφει η μάσκα στη Νέα Υόρκη
Την ίδια ώρα στη Νέα Υόρκη επιστρέφει και η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους μετά τον εντοπισμό του πρώτου κρούσματος της ευλογιάς των πιθήκων στην πόλη.
Αξιωματούχοι αναφέρουν πως ενδέχεται να υπάρχει και δεύτερο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων στην πόλη.
Το υπουργείο Υγείας ενθαρρύνει τους Νεοϋορκέζους να φορούν μάσκες προσώπου για να προστατεύονται από το ξέσπασμα του νέου ιού, καθώς και από τον COVID-19 και τη γρίπη.
Πού έχουν εντοπιστεί κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων
Καμπανάκι από Μπάιντεν: Τα κρούσματα σε Ευρώπη και ΗΠΑ είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί
Τα πρόσφατα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων που έχουν εντοπιστεί στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι κάτι «που πρέπει να μας ανησυχεί» ανέφερε ο Τζο Μπάιντεν την Κυριακή.
Στα πρώτα δημόσια σχόλιά του σχετικά με την ασθένεια, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών πρόσθεσε: «Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι αν εξαπλωθεί θα έχει συνέπειες».
Ο Μπάιντεν ρωτήθηκε για την ασθένεια, καθώς μιλούσε σε δημοσιογράφους στην αεροπορική βάση Osan στη Νότια Κορέα, όπου επισκέφθηκε στρατεύματα πριν απογειωθεί για την Ιαπωνία για να συνεχίσει το πρώτο του ταξίδι στην Ασία.
«Δεν μου έχουν πει ακόμη ποιο είναι το επίπεδο έκθεσης, αλλά είναι κάτι για το οποίο όλοι θα πρέπει να ανησυχούν», δήλωσε ο Μπάιντεν και πρόσθεσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για να προσδιοριστεί ποιο εμβόλιο θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικό.
Ο ΠΟΥ αναμένει αύξηση των κρουσμάτων – Παιδί στην εντατική στη Βρετανία
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναμένει να εντοπιστούν κι άλλα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων, καθώς επεκτείνει την επιτήρηση σε χώρες όπου η νόσος αυτή δεν είναι ενδημική.
Ως το Σάββατο, είχαν αναφερθεί 92 επιβεβαιωμένα και 28 ύποπτα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων από 12 κράτη μέλη όπου ο ιός δεν είναι ενδημικός, διευκρίνισε η υπηρεσία αυτή του ΟΗΕ, προσθέτοντας ότι θα δώσει περαιτέρω οδηγίες και συστάσεις τις επόμενες ημέρες για τον περιορισμό της εξάπλωσής του.
Μάλιστα, στη Βρετανία ένα παιδί το οποίο βρίσκεται μεταξύ των 20 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων, νοσηλεύεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας νοσοκομείου του Λονδίνου.
ΕΚΠΑ: Τι γνωρίζουμε έως τώρα για την ευλογιά των πιθήκων
Πριν από δύο εβδομάδες μία επιδημική έξαρση κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο προκαλώντας ανησυχία στους ειδικούς δημόσιας υγείας.
Η διασπορά των περιστατικών που νοσούν από την ευλογιά των πιθήκων αυξάνεται ανά τον κόσμο, ενώ είναι άγνωστη ακόμα η μεταδοτικότητά του. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, για την λήψη των απαραίτητων μέτρων προφύλαξης, καθώς και του βαθμού μεταδοτικότητας του ιού, τονίζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής και της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννα Ρέντζιου, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Μαρία Καντζανού, Γιάννης Ντάνασης, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Πάνος Μαλανδράκης, Δημήτρης Παρασκευής και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζοντας τα νεότερα δεδομένα σχετικά με την ευλογιά των πιθήκων όπως δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.
Επιδημιολογία – Παθογένεια-Κλινική Εικόνα – Διάγνωση-Θεραπεία
Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανήκει στο γένος Orthopoxvirus της οικογένειας Poxviridae, στο ίδιο γένος με τον ιό variola, ο οποίος προκαλεί την ευλογιά και έχει εκριζωθεί παγκοσμίως από το 1980. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε αποικίες πιθήκων, ενώ εντοπίστηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο το 1970 στο Κονγκό. Έκτοτε, έχουν παρατηρηθεί τοπικές επιδημικές εξάρσεις σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, με τελευταία και σημαντικότερη την επιδημική έξαρση στην Νιγηρία με περισσότερα από 500 επιβεβαιωμένα και ύποπτα κρούσματα. Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εντοπιστεί από το 2018 επτά κρούσματα-σχετιζόμενα με ταξίδι σε ενδημικές χώρες.
Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 5-21 ημέρες και ο ιός μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (πχ κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής). Η νόσος εκδηλώνεται με πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, λεμφαδενοπάθεια και εξάνθημα, το οποίο συνήθως ξεκινάει από την κεφαλή και επεκτείνεται στον κορμό, ενώ συμπεριλαμβάνει και παλάμες-πέλματα. Το εξάνθημα αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων, οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν. Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμοβλογιάς.
Η νόσος διαρκεί συνήθως 2-4 εβδομάδες και στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αυτοπεριοριζόμενη. Η διάγνωση γίνεται με απομόνωση του ιού σε καλλιέργεια, ανίχνευση του DNA του ιού με PCR σε κλινικό δείγμα ή ανίχνευση παρουσίας orthopox-ιού σε ιστούς με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους.
Η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην βελτίωση των συμπτωμάτων. Όσον αφορά στην αντιϊική θεραπεία, δύο φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την θεραπεία της ευλογιάς θεωρούνται αποτελεσματικά και έναντι της ευλογιάς των πιθήκων: το tecovirimat, θεραπεία εκλογής σε συνδυασμό με το brincidofovir σε ασθενείς με σοβαρή νόσο. Η θνητότητα στις χώρες της Αφρικής κυμαίνεται μεταξύ 1-10% για τα στελέχη της Κεντρικής Αφρικής, ενώ για τα στελέχη της Δυτικής Αφρικής που αποτελούν αυτά που έχουν ταυτοποιηθεί στην πρόσφατη έξαρση στην Ευρώπη, η θνητότητα στην Αφρική είναι περίπου 3%. Στις επιδημικές εξάρσεις στο Δυτικό Ημισφαίριο δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος.
Γιατί ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων προκαλεί ανησυχία ως παθογόνο για την δημόσια υγεία;
Ένας από τους κυριότερους λόγους ανησυχίας είναι η απότομη άνοδος των κρουσμάτων, καθώς μέχρι το απόγευμα της 21ης Μαΐου 145 περιστατικά (επιβεβαιωμένα και ύποπτα) έχουν καταγραφεί σε 9 ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά, Αυστραλία και Ισραήλ, όπως επισημαίνει ο κ. Moritz Kraemer, PhD, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας είναι η δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική περιοχή, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει οριζόντια μετάδοση στην κοινότητα.
Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι, όπως επισημαίνει και ο Andrea McCollum, επιδημιολόγος στο Τμήμα Poxvirus του CDC, πόσο εύκολα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Για τον λόγο αυτό, ο κ. Osterholm, διευθυντής του Κέντρου Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου της Μινεσότας, προβλέπει την πιθανότητα δυναμικής μετάδοσης του ιού λόγω της αγνώστου μέχρι ώρας μεταδοτικότητας του. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του κέντρου ελέγχου και πρόληψης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής κ. Jennifer McQuinston δήλωσε ότι «δεδομένου των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Πορτογαλία, και των ύποπτων περιστατικών στην Ισπανία, και δεδομένου της ανεύρεσης περιστατικών σε πολλές χώρες του κόσμου, είναι ακόμα άγνωστο πόσο μεγάλη θα είναι η διασπορά του ιού, και λόγω των συχνών μετακινήσεων μεταξύ των χωρών, θα δούμε περιστατικά σε όλο το κόσμο». Τέλος, η κ. Marion Koopmans, DVM, PhD, διευθύντρια τμήματος Erasmus που επικεντρώνεται στην έρευνα σχετικά με ιούς, επισημαίνει ότι η επιδημική έκρηξη αρχίζει να είναι ανησυχητική καθώς τα περιστατικά εντοπίζονται σε διαφορετικές χώρες, ασυνήθιστο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων που δεν είναι τόσο μεταδοτικός.